Interview Gazet van Antwerpen

Een update over Mamas for Africa in Congo

“Er komt een leven na deze crisis, en dan staan wij meer dan 100 procent klaar om er weer in te vliegen.” Met deze woorden blikt Anke Dumez, algemeen directeur van de Antwerpse vzw Mamas for Africa, vooruit op de toekomst. Haar organisatie zet zich al jaren in voor vrouwen in Oost-Congo die slachtoffer zijn van seksueel geweld. Maar sinds kort is de situatie in de regio drastisch veranderd.

Lees het volledige artikel op GVA.be.

(Lees verder onder de foto)

Bukavu, waar het hoofdkwartier van Mamas for Africa zich bevindt, is in handen van M23-rebellen. “Bukavu is de provinciehoofdstad van de regio. Net zoals een groot deel van Noord- en Zuid-Kivu is de stad volledig bezet”, vertelt Anke Dumez. “Vooral ‘s nachts is de situatie er erg onveilig.” De instabiliteit heeft geleid tot een economische stilstand. “De voedsel- en brandstofprijzen zijn de hoogte in geschoten, mensen hebben geen werk, de banken zijn dicht. Iedereen voelt zich enorm in de steek gelaten.”

Ook de werking van Mamas for Africa ondervindt nu de gevolgen van de oorlog. “Onze mobiele teams, bestaande uit verpleegkundigen, psychosociale assistenten en psychologen die langs deze onthaalpunten gaan, kunnen de stad niet verlaten omdat de situatie nog te onveilig is. Onze elf onthaalpunten, waar vrouwen zelf terechtkunnen, blijven wel open en bemand.”

Bekend in de regio

Mamas for Africa is in de regio een wijdverspreid begrip. “Wij zijn goed gekend, de mensen kennen onze teams, herkennen ons logo en weten waarvoor we staan.” Dat komt door de manier waarop Mamas for Africa opereert. “Wij zijn vrijwel de enige organisatie die zo aanwezig is op het terrein. Onze kracht ligt in die aanwezigheid, zelfs op de minder bereikbare plekken.”

Ondanks de onrust trekken er nog steeds teams naar de meest afgelegen regio’s om de boodschap van Mamas for Africa te verspreiden. “Ze gaan van deur tot deur om te vertellen wie we zijn, wat we doen en waar ze ons kunnen vinden. Vrouwen in die dorpen zullen zich niet snel uiten als seksueel slachtoffer, omdat er nog steeds veel taboe op rust.” 

(Lees verder onder de foto)

In minder onrustige tijden werden er wekelijks debatdagen georganiseerd in de dorpen van de regio, waar tot 500 mensen op afkwamen. “Om te debatteren over gendergelijkheid, verkrachting en de verstoting van vrouwen door hun familie na seksueel geweld, maar ook om te praten over basiszaken als hygiëne, zwangerschappen en medische zorg.” Die debatdagen kunnen nu evenwel niet meer doorgaan vanwege de oorlog. 

Radiocampagnes

Sinds enkele jaren werkt Mamas for Africa ook met radiocampagnes. “Via vier lokale radiozenders kunnen wij een heel jaar lang campagne voeren, waarin onze medewerkers in de lokale talen (Swahili en Mashi) informatie delen over Mamas For Africa, maar ook over vrouwenrechten en vrouwenemancipatie.”

Die communicatiemiddelen zijn nu ook niet meer operatief door de oorlog. “De radiozenders zijn afgesneden door de bezetting en zijn dus tijdelijk offline. Wij hopen in de komende maanden snel weer enige normalisatie te zullen zien, zodat we onze activiteiten weer 100 procent kunnen uitrollen. De nood is zeer hoog, dat horen we ook van onze veldwerkers.”

In Bukavu zelf worden nu extra onthaalpunten ingericht. “Vrouwen die uit verschillende streken van de provincie op de vlucht zijn gegaan, zijn vaak tijdens hun vlucht slachtoffer geworden van verkrachting. We doen ons uiterste best om hen maximaal op te vangen en te begeleiden.”

Duurzame verandering

De brede aanpak van Mamas for Africa heeft er, ondanks de oorlog, voor gezorgd dat er vorig jaar maar liefst 39.652 personen werden geïnformeerd en gesensibiliseerd. Zo heeft de organisatie zich ontwikkeld tot een organisatie die niet alleen nazorg biedt, maar ook preventief werkt tegen seksueel geweld. “We proberen zaadjes te planten voor een mentaliteitsverandering, een duurzame verandering.”

(Lees verder onder de foto)

Toch blijft ook de nazorg een belangrijk onderdeel van de werking. Zo kregen 3.135 vrouwen medische en psychologische hulp nadat ze het slachtoffer waren geworden van seksueel geweld. “Vaak gaat het om kwesties van leven of dood, niet alleen fysiek maar ook mentaal.”

Er komt een leven na deze crisis ...

Ondanks de inspanningen van Mamas for Africa lopen veel vrouwen vandaag, vooral door de onrust die het conflict in de regio veroorzaakt, het risico slachtoffer te worden van seksueel geweld. Maar het maakt Anke Dumez niet moedeloos. “Integendeel, ik word kwaad, en dat werkt als een heel goede drijfveer. Het maakt mij strijdvaardiger. Ik sta te popelen om weer te kunnen vertrekken. Opgeven heeft geen zin.” 2024 was ondanks alles een goed jaar voor Mamas for Africa. “We hebben heel wat werk kunnen verzetten, het is en blijft een koude douche, maar in Congo zijn ze wel wat gewend. Er komt een leven na deze crisis, en dan staan wij meer dan 100 procent klaar om er weer in te vliegen.”

Lees het volledige artikel op GVA.be.